Kilka rzeczy, których pewnie nie wiesz o zegarkach
Kilka rzeczy które powinieneś wiedzieć przed kupnem zegarka
Mówi się, że sercem każdego zegarka jest mechanizm. Odpowiedzialny jest on za główną rolę zegarka, czyli odmierzanie czasu. Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje mechanizmów – mechaniczne i kwarcowe.
Rodzaje zegarków mechanicznych
Manualne (ręcznie nakręcane) – mechanizm działający w ten sposób, że poruszając koronką zegarka naciągamy sprężynę, która rozprężając porusza mechanizm.
Automatyczne (z naciągiem automatycznym) – poprzez ruch ręki, wahadło zwane różnież rotorem bądź wahnikiem zamontowane wewnątrz zegarka naciąga sprężynę, która rozprężając wprawia w ruch mechanizm. Jest to taka sama zasada działania jak w mechanizmie z ręcznym naciągiem, różnica polega na tym, że pracę wykonuję za nas rotor. Jeżeli zegarek taki nie jest noszony i zatrzymał się, należy nakręcić go ręcznie poprzez pokręcenie koronką około 30 razy w kierunku zgodym z ruchem wskazówek lub do momentu poczucia oporu.
Decydując się na zakup takiego zegarka powinniśmy wiedzieć, że nie jest on wzorcem czasu, który za zadanie ma wskazywać czas co do sekundy. Mechanizm zawarty w takim zegarku jest kwintesencją sztuki zegarmistrzowskiej, choć mniej dokładne niż zegarki kwarcowe. Dokładność zegarków mechanicznych waha się w granicach -10/+30 sekund na dobę.
Występują również zegarki z chronometrem (COSC). Certyfikat ten poświadcza dokładność pracy zegarka od -4 do +6 sekund na dobę
Zegarek na baterię
Choć zegar kwarcowy został wynaleziony już w 1927 roku, przez Warrena Marrisona, to dopiero pod koniec lat 60 marka Seiko wprowadziła pierwszy na rynku komercyjny zegarek kwarcowy, był to przełomowy momentent w historii zegarmistrzostwa który przyniósł kryzys zegarków mechanicznych z powodu ekspansji tanich zegarków kwarcowych.
Zegarki kwarcowe nie posiadają sprężyny, tylko baterie, która dostarcza energię małemu silniczkowi, a on z kolei porusza mechanizm. Kryształ w kwarcu drga z z określoną częstotliwością, drgania te wytwarzają impulsy elektromagnetyczne które przechodzą przez system dzielników częstotliwości.
Zegarki kwarcowe są dużo tańsze od tych mechanicznych, głównie z powodu prostszej konstrukcji mechanizmów. Zegarki chodzą bez konieczności nakręcania, są bardziej odporne na wstrząsy i dokładność chodu wynosi -5/+10 sekund na miesiąc, lecz są mniej prestiżowe.
Koperty zegarków
Koperta zegarka to konstrukcja do której przymocowany jest mechanizm zegarka, stanowi ona również jego osłonę. Jej zewnętrzne kontury i ogólne wzornictwo mogą być dowolnie ozdabiane, tak jak dzieje się w przypadku zegarków biżuteryjnych.
Wyszczególniamy kilka typów kopert, mianowicie są to koperty dwuczęściowe, składające się z koperty i dekla, koperty trzyczęściowe, które posiadają dodatkowo pierścień lunety. Istnieją również koperty z jednego kawałka materiału, zwane „monocoque” gdzie mechanizm montowany jest od góry zamykany szkiełkiem oraz pierścieniem lunety.
Występujące rodzaje pierścieni lunety to standardowy, wykonany ze stali, pierścień obrotowy typu diver wykorzystywany w zegarkach nurkowych oraz biżuteryjny ozdobiony kamieniami szlachetnymi lub innymi formami dekoracji.
Z czego wykonane są zegarki?
Wykonuje się je z różnorodnych materiałów, najczęściej spotykane jest wykorzystywanie stali szlachetnej (316L, chirurgicznej). Jest ona łatwa w obróbce (wykończenie polerowane i szczotkowane) , odporna na korozję i zawiera bardzo małą zawartość niklu (nie jest w 100% antyalergiczna). Stosunkowo łatwo się ją rysuje, ale można ją wypolerować.
W przypadku stali często pokrywa się ją złotem, używane metody to galwaniczna i PVD. Pierwsza z nich polega na równomiernym nanoszeniu złota na powierzchnię danego elementu – zanurzony jest w bezbarwnym roztworze złotej soli, przez który przepływa prąd elektryczny. Wierzchnia warstwa złocenia galwanicznego jest porowata, przez co niezbyt trwała.
Metoda PVD polega na napyleniu złotego proszku wraz z domieszką tytanu, który zwiększa odporność i twardość powłoki. Całość procesu zachodzi w komorach wysokociśnieniowych w bardzo wysokiej temperaturze i tak zwanej atmosferze beztlenowej. Dzięki temu uzyskujemy powierzchnię o podwyższonej odporności na zarysowania.
Drugim najczęściej stosowanym metalem jest tytan (stopy tytanu). Jest on bardzo wytrzymały, o około 30% bardziej od stali i o prawie 40% od niej lżejszy. Kolejne charakterystyczne cechy to ciekawy szaro-stalowy kolor, przejmuje ciepło ciała, co powoduje że zimą nie „przymarza” do nadgarstka a latem nie nagrzewa się tak jak stal. Dodatkowo jest odporny na korozję i antyalergiczny więc jest bezpieczny dla wszystkich. Niestety jest znacznie droższy od stali jak i również bardzo łatwo go porysować.
Złoto, zazwyczaj 14 lub 18-karatowe, najwięcej zegarków tworzonych jest ze złota żółtego chociaż coraz większą popularnością zaczyna się cieszyć odmiana różowa. Niewątpliwie daje poczucie prestiżu i luksusu, łatwo się je obrabia i poleruje, zegarek wykonany z tego kruszcu zachowa swoją wartość na lata, ale wiąże się to z ogromnymi kosztami zakupu.
Coraz częściej stosowanym materiałem są spieki ceramiczne, powstałe z proszku ceramicznego, scalonego pod wpływem dużego ciśnienia i temperatury. Ceramika jest niezwykle twarda i odporna na zarysowania, całkowicie antyalergiczna ale z racji twardości jest krucha i wymaga ostrożnego użytkowania.
Sporo elementów kopert czy też bransolet wytwarzanych jest z materiałów takich jak aluminium, srebro czy platyna, ale są raczej rzadziej spotykane, w szczególności platyna która jest najdroższym z metali i łączona tylko z ekskluzywnymi markami, a aluminium wykorzystywane jest w przypadku modeli sportowych zegarków, cenione głównie za swą lekkość i plastyczność.
Szkiełka w zegarkach
W zależności od przeznaczenia, typu i półki cenowej zegarka, montuje się różne rodzaje szkieł.
Szkło hesalitowe, plexiglas – czyli utwardzony i chemicznie oczyszczony plastik stosowane jest najczęściej w tańszych markach zegarkowych np. Swatch, Zeppelin czy Timex. Jest ono lekkie, można wypolerować drobne rysy czyli bardzo łatwe w obróbce i to najtańszy surowiec. Niestety bardzo łatwo się rysują.
Szkło mineralne – powstałe na bazie krzemionek (piasku). Twardością porównywalne do stali, odporne na uderzenia, trudniejsze do zarysowania niż hesalitowe, można je wypolerować i wymiana nie jest bardzo kosztowna. Bardzo popularne w zegarkach, wykorzystywane między innymi w markach Hugo Boss, Casio czy Cluse.
Szkło szafirowe – najtwardszy, najbardziej ceniony i najdroższy gatunek szkła. Jeszcze kilka lat temu zarezerwowany wyłącznie w najdroższych zegarkach, obecnie stosowany w większości marek szwajcarskich np. Swiss Military. Teoretycznie do zarysowania wyłącznie przez diament, charakteryzuje się doskonałą przejrzystością i gładką powierzchnią. Słabo znosi uderzenia, nie można ich polerować a wymiana bywa kosztowna.
Dla uzyskania jeszcze lepszej widoczności, w wyższych modelach producenci czasem stosują powłokę antyrefleksyjną jedno- lub dwustronną. Odbija ona promienie słoneczne od powierzchni szkła, co daje lepszą czytelność indeksów i wskazań.
Wodoszczelność
Stopień wodoszczelności zegarka decyduje w dużej mierze o jego przeznaczeniu. Wyróżniamy kilka klas wodoszczelności w zegarkach, może być ona wyrażona w metrach, atmosferach lub barach.
Wiele firm rekomenduje kąpiele przy wodoszczelności 5 atmosfer, przyjmuje się jednak, że dopiero od 100 metrów mamy pewność i gwarancję bezpieczeństwa, że zegarek nie zaparuje i nie rozszczelni się.
Opis oznaczeń wodoszczelności zegarków
10 atmosfer/100 metrów – w tym zegarku możesz brać prysznic, lub nawet kąpiel i masz pewność, że nic się z nim nie stanie
20 atmosfer/200 metrów – zegarek można go dodatkowo używać przy amatorskim nurkowaniu
30 atmosfer i więcej – w tym zegarku możesz profesjonalnie nurkować z akwalungiem
